خانواده و فنآوری ( تارهای نامرئی: ماهواره ها )
تارهای نامرئی: ماهواره ها
طیبه چراغی ـ محمد مهدی علیپور
برای پخش برنامه های رادیویی و تلویزیونی به وسیله ماهواره در فاصله های زیاد و در صورت در دسترس نبودن خطوط مایکروویو، برنامه را باید از محلی خارج از زمین انعکاس داد که ماهواره ها ـ سیستم مخابرات فضایی ـ این کار را انجام می دهند.
تارهای نامرئی: ماهواره ها
طیبه چراغی ـ محمد مهدی علیپور
برای پخش برنامه های رادیویی و تلویزیونی به وسیله ماهواره در فاصله های زیاد و در صورت در دسترس نبودن خطوط مایکروویو، برنامه را باید از محلی خارج از زمین انعکاس داد که ماهواره ها ـ سیستم مخابرات فضایی ـ این کار را انجام می دهند.
در 11 ژانویه 1946م. کارشناسان مخابرات ارتش امریکا برای نخستین بار موفق شدند در برنامه ای تحقیقاتی به نام AMA DI ، امواج را از طریق رادار به ماه ارسال و انعکاس آن را دریافت کنند. این تحقیق ها ادامه پیدا کرد تا سال های 1959م. – 1963م. که ارتش امریکا توانست از ماه به عنوان ماهواره ای طبیعی برای برقراری ارتباط رادیویی منظم میان ایالت های واشنگتن و هاوایی استفاده کند.
در بلوک شرق نیز در سال 1971م.، سازمان بینالمللی ارتباطات ماهواره ای شرق «اینتر اسپوتنیک» با حضور نه کشور تشکیل شد. این سازمان به وسیله ماهواره های خود میان کشورهای بلوک شرق تلفن، تلگراف، صدا، تصویر، فاکس و تبادل داده های کامپیوتری ارتباط برقرار می کند.
با پیشرفت فنآوری، نسل های جدیدی از ماهواره ها طراحی و تولید شد و در این میان، عناصری از یک فرهنگ مبادله و نطفه هایی از یک فرهنگ جهانی بسته می شود.
با بیان این مقدمه، آثار منفی و ویران گر پخش برنامه های ماهواره ای را در کشور بررسی می کنیم.
دین اسلام نه تنها از آزادی افکار حمایت می کند، بلکه آگاهی از حقایق را از وظایف هر فرد می داند، چنان که حضرت علی(ع) فرمود: «کسی که با نظریه های گوناگون روبه رو شود، موارد خطای آنها را از درست [بهتر] تشخیص خواهد داد.»[1] به بیان دیگر کسی که نظریه ها و افکار گوناگون را آزادانه بررسی کند، بهتر به حقایق دست پیدا خواهد کرد.
استفاده از فن آوری ماهواره نیز به خودی خود بد نیست. برنامه هایی که از ماهواره پخش می شوند، دو دسته اند:
1. برنامه هایی که اطلاعاتی از علوم و فنون فرهنگ و تمدن های گوناگون ارائه می دهند؛ مانند اخبار، گزارش و فیلم های مستند که در جایگاه روابط میان فرهنگ ها بررسی می شود.
2. برنامه های مبتذل اخلاقی، مذهبی و سیاسی در قالب های گوناگون مانند مصاحبه، فیلم و... که در بحث رویارویی فرهنگ ها می گنجد.
بی تردید در شبکه های ماهواره ای مطالب مفیدی مانند پیش گیری از حوادث و بلایای طبیعی،[2] پیش بینی وقوع زلزله و... نیز ارائه می شود، اما باید دانست که چنین برنامه هایی و برنامه های گروه اول نیز با القای اندیشه های خاص سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، سانسور، بزرگ نمایی و تجزیه و تحلیل های نادرست همراه است.
برنامه های دسته دوم حتی کارشناسان غربی را نیز به اعتراض واداشته است.
سازندگان برنامه های ماهواره ای در نمایش اخبار همواره از سانسور حقایق بهره می برند. از این رو، این اخبار خطر بزرگی به همراه دارد؛ زیرا هر کس حتی به مدت اندک به اخبار تحریف شده آنان گوش دهد، رفته رفته آنها را باور می کند و ناخواسته با هدف هایشان همراه می شود.
مصاحبه ها، میزگردها، نظرسنجی ها و دیگر برنامه های این گروه، آثار ویران گری دارد و نمی توان آن را تبادل فرهنگی نامید؛ زیرا مخاطبان آنها تنها شنونده و بیننده اند و هرگز نمی توانند اندیشه ها و خواسته های خود را بیان کنند.
محور فیلم ها و سریال های ماهواره ای نیز برهنگی زنان و شهوت گرایی مردان، توجیه خشونت های وحشیانه، تلقین ناامیدی از آینده جهان، خدشه دار کردن مقدسات انسانی و... است.
تصویری که مردم یک کشور از کشورهای خارجی در ذهن دارند، بیشتر بر اساس اخبار، گزارش ها و رویدادهای فرهنگی آن کشور است، نه حاصل تجربه خودشان. بنابر این، هر کشور با نمایش دست آوردها و موفقیت های خود، می کوشد نظر کشور دیگر را به خود جلب کند.
در برخی از این برنامه ها، تبلیغات وسیعی صورت می گیرد تا دولت یک کشور را فاسد یا دست نشانده جلوه دهند و قدرت دولت را در نظر ملتش و جهانیان خدشه دار کنند.[3]
از این رو می گوییم هر برنامه ماهواره ای که ارزش های سیاسی، مذهبی، فرهنگی یا اجتماعی و اقتصادی یک جامعه را تهدید کند، اقدامی بر ضد امنیت ملی به شمار می آید.
از آنجا که فن آوری پیشرفته ماهواره در اختیار غرب است و با توجه به انتقال یک سویه اندیشه ها و فساد فرهنگ غربی و همچنین به سبب ماهیت استکباری کشورهای غربی، به ویژه امریکا، آنها از هر طریقی همیشه درصدد چیره شدن بر دیگر کشورها هستند.
خانواده و فن آوری(2)
جوانان و رسانه های ماهواره ای
در عصر حاضر که عصر ارتباطات و عصر سلطه رسانه بر زندگی انسان ها نام گرفته است، برنامه های رادیویی و تلویزیونی موفق شده اند باورهای انسان های بی شماری را دگرگون سازند.
متأسفانه دست یابی به این شبکه های ماهواره ای در کشور ما به دلیل امکان تهیه آسان و ارزان تجهیزات دریافت برنامه های ماهواره ای به سادگی امکان پذیر است. از این رو آثار و پی آمدهای آن، به ویژه پی آمدهای منفی شان در جامعه ما در حال گسترش است.
نکته مهم، گرایش روز افزون نوجوانان و جوانان به استفاده از رسانه های ماهواره ای و پی آمدهای نامناسب آن بر این قشر از جامعه است که لزوم توجه هر چه بیشتر به این مسئله را دوچندان می کند.
مهم ترین مشکل ما در این زمینه، رویکرد نامناسب جوانان به این رسانه ها و استفاده های غیر اخلاقی از آنهاست.
رویکرد نامناسب به ماهواره
امروزه برخی جوانان ساعت ها از وقت خود را به تماشای برنامه های ماهواره اختصاص می دهند و همین امر آسیب فراوانی را بر ساختار خانواده ها وارد کرده است.
شکی نیست که ماهواره همچون دیگر ابزار بشری، می تواند به آرمان های تعالی بخش انسان ها و جوامع خدمت یا خیانت کند؛ یک آسیب شناسی اجتماعی درباره آثار ماهواره بر روی جوانان می گوید:
با وجود اینکه برنامه های ماهواره ای محتوای علمی و آموزنده نیز دارند، امروز بیشتر جوانان، ماهواره را برای استفاده از برنامه های علمی آن انتخاب نمی کنند و بیشتر تمایل به دیدن برنامه هایی دارند که آنها را در برنامه های داخل کشور نمی یابند و در واقع به خاطر برنامه های مبتذل و مستحجن، از ماهواره استفاده می کنند که زمینه انحراف و سقوط اخلاقی در این برنامه ها برای قشر جوان بسیار زیاد است.[4]
پی آمدهایی از استفاده نامناسب از رسانه های ماهواره ای
1. گسترش فساد جنسی و ابتذال
یکی از پی آمدهای رسانه ماهواره، گسترش بی بندوباری و تشویق جوانان به فحشا از راه نمایش تصویرهای زشت و خلاف عفت عمومی است.
دشمن برای کم رنگ کردن فرهنگ دینی و اعتقاد به خداوند و معنویات که همواره مانع های اصلی عملی شدن هدف های شوم وی بوده اند، می کوشد با سست کردن اعتقادات قشر جوان، آنها را به انحراف کشاند و بی هویت سازد. در قرآن کریم درباره خطر انتشار زشتی ها در جامعه اسلامی هشدار داده شده و آمده است:
برای کسانی که دوست دارند زشتی ها در میان مردم با ایمان شیوع یابد، عذاب دردناکی در دنیا و آخرت است و خداوند می داند و شما نمی دانید. (نور: 19)
در واقع بازگو کردن زشتی ها و رواج دادن آنها از دیدگاه و منطق قرآن نهی شده است.
شبکه های ماهواره ای در قالب برنامه ها، میان برنامه ها و آگهی ها، نهاد های ضد اخلاقی را تبلیغ می کنند و بیشترین تأثیر ماهواره در ایجاد و رواج فساد و فحشا در میان جوانان است.
2. دین زدایی
بیشتر شبکه های فارسی زبان ماهواره ای، در یک تقسیم بندی کلی به شبکه های سیاسی و غیر سیاسی تقسیم می شوند که بنا بر نتیجه بررسی ها، تمام آنها با وجود هدف ها و سلیقه های گوناگون، در هجوم به مبانی دینی اشتراک جدی دارند و هر کدام با برنامه ای خاص به مخالفت با اسلام برخاسته اند. این هجوم که در آغاز آرام و خاموش بود، اکنون به صورت گسترده و جدی تر و بسیار حساب شده، اصول اعتقادی ملت ها را هدف قرار داده است.
در واقع سست کردن عقاید ملت ها به ویژه نسل جوان آنها، از هدف های اصلی برنامه های ماهواره به شمار می آید.
یکی از روش های دیرین دشمنان برای گسترش سلطه خویش، رواج باورهای انحرافی در برابر عقاید و ارزش های اصیل اسلام است. آنان می کوشند مذهب را که عامل بیداری و پویایی و عدالت گستری است، عامل سستی، گوشه گیری و واپس گرایی معرفی کنند و با این شگرد، عقاید جوانان را بر اساس خواسته ها و هدف های خود شکل دهند.
تأکید بر اختلاف های مذهبی و بزرگ کردن تفاوت های شیعه و سنی، رواج دادن خرافه گرایی، ایجاد شبهه های دینی، رواج دادن مذهب های دروغین، تحریف مفاهیم والایی چون انتظار، توکل، دعا، قضا و قدر، همه برای رسیدن به این هدف شوم سازمان دهی و اجرا می شود.[5]
خانواده و فن آوری(3)
سخنی با والدین درباره ماهواره
پدر و مادر عزیز!
شما که مسئول تربیت و هدایت فرزندان خود هستید، از هر قشر و گروه و طبقه اجتماعی که باشید و از هر آیین و مسلک و مرام و دین و فرهنگ که پیروی کنید و حتی اگر در عصر حاضر قید و بندهای انسان ساز مذهبی را نپذیرفته و به آن تعهدی نداشته باشید، حداقل این آرزو را دارید که فرزندان خود را آن گونه که می خواهید و صلاح می دانید، تربیت کنید و راه سالم پیشرفت و زندگی در جهان آشفته امروز را در برابر آنان قرار دهید.
لازم است بدانید:
وقتی این گونه سخاوت مندانه امواج ماهواره را به درون خانه و حریم خانوادگی خود راه داده اید و لحظه لحظه عمر فرزندانتان را در پای فیلم های ویدئویی تجاری قربانی می کنید، دیگر در تربیت و هدایت آنان نقش چندانی نخواهید داشت. البته کمترین کاری که انجام داده اید این است که عنان تربیت امیدهای آینده خود را، چه در زمینه فرهنگی و چه در بحث اخلاقی، به دست کسانی سپرده اید که نه آنها را می شناسید و نه از هدف های آنان آگاهی دارید و نه راه و روش و مسلک دست اندرکاران و گردانندگان و مجریان این برنامه ها را بررسی کرده اید. مطمئن باشید که این مربیان ماهواره ای و این تله واعظ ها از فرزندان شما چیزی نخواهند ساخت که شما می خواهید.[6]
خانواده و فن آوری(4)
چند پرسش
طیبه چراغی
1. فن آوری های جدید مانند سیستم های ماهواره ای پخش مستقیم تلویزیونی تا چه میزان بر فرهنگ و دگرگونی ارزش ها اثر دارد؟
2. برای جلوگیری از دگرگونی ارزش ها بر اثر فن آوری های جدید، چه راه کارهای عملی پیشنهاد می کنید؟
3. تماشای برنامه های ماهواره ای چه آثار روانی بر تماشاچیان خواهد داشت؟
خانواده و فن آوری(5):
یک خانواده مدرن
طیبه چراغی
طوطیان شکرشکن شیرین گفتار و راویان اخبار آورده اند که:
در یک آپارتمان نقلی، وسط یک شهر بزرگ، یک خانواده سه نفری زندگی می کردند.
پدر خانواده از صبح زود تا بوق سگ (در نسخه های قدیمی حدود ساعت 3 و 4 صبح آمده است) کار می کرد تا بتواند از پس اجاره خانه و قسط ماشین و اقساط وام ماشین ظرفشویی و چیزهای دیگر بربیاید.
مادر خانواده هم به دنبال وظایف سنگین خانه داری و پخت و پز با مایکروفر، شست وشوی لباس ها با ماشین لباس شویی و غیره بود.
خانواده قصه ما چون می خواستند سیاست های کنترل جمعیت را رعایت کنند، فقط یک پسر داشتند که اون هم دچار عقده شده بود و از همین جا بود که با پسر همسایه روبه رو دوست شد.
پسر همسایه هم که مثل پسر قصه ما تک فرزند بود، تنهایی خودش را با تکنولوژی مدرن پر می کرد و از اون به بعد، کار پسر قصه ما شد پر کردن اوقات فراغتش به این صورت:
9 صبح تا 2 بعد از ظهر: بازی کامپیوتری (در نسخه های قدیمی پلی استیشن آمده است).
3 بعد از ظهر تا 10 شب: اینترنت و چت.
و از 11 شب تا همون بوق سگ که پدر خانواده از سر کار می اومد: ماهواره و برنامه هاش!
مادر خانواده که مجذوب برنامه های آشپزی ماهواره شده بود، به جای پختن غذاهایی مثل قورمه سبزی، کتلت، شوید پلو و غیره، غذاهای مدرن ماهواره ای می پخت.
پدر زحمت کش خانه ما که این همه تغییر مثبت در خانواده اش دید، یک شب نیم ساعت زودتر از بوق سگ اومد و فردا شب آن شب یک ساعت زودتر و فردا شب فردا شب اون شب، زودتر تا اینکه دیگر ساعت سه بعدازظهر می اومد خونه تا خودش را به قول امروزی ها آپ دیت کنه.
اما پسر قصه ما به خاطر دیدن برنامه های مفید و تربیتی ماهواره، دچار دگرگونی هایی در رفتار و گفتار شد و پدر و مادر قصه ما که تربیت گل پسرشان خیلی برایشان مهم بود، از این دگرگونی به شدت نگران شدند و تصمیم گرفتند اوقات فراغت اون رو یه جور دیگر پر کنند والا... .
نتایج اخلاقی این داستان
آقایان آپ دیت شده، تازه می فهمند که مردان عیالوار خارجی چه قدر به خانواده هاشون وفادارند و می روند و از اون ها یاد می گیرند و برای حفظ کیان خانواده، شبانه روزی ماهواره نگاه می کنند.
زنان خانه دار هم می فهمند که قبل از دیدن برنامه آشپزی ماهواره و با پختن آن غذاهای چرت، چه ستمی که در حق شوهر و بچه هاشون نکردند.
بچه های عزیز هم که آینده سازان کشور هستند، با تماشای این برنامه ها می فهمند که دنیا دست کی است.
پی نوشت:
[1]. زین العابدین قربانی، اسلام و حقوق بشر، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، 1375، چ 5، ص 229.
[2]. تلکس بین المللی، نشریه تدبیر، سال سوم، ش 29، ص 52.
[3]. جلیل روشندل، امنیت ملی و نظام بین المللی، تهران، انتشارات سمت، 1374، ص 149.
[4]. نک: سایت اینترنتی www. nyoir.com گزارشگر: مردم سالاری 26/11/1382، ص 9.
[5]. فریدون موحدنیا، گرایش نسل جوان و نوجوانان به فرهنگ بیگانه، انتشارات مرکز پژوهش های اسلامی، ص 66.
[6]. نک: صادق طباطبایی، طلوع ماهواره و افول فرهنگ، تهران، انتشارات اطلاعات، 1377، صص 132 و133.
[ بازدید : 848 ] [ امتیاز : 3 ] [ امتیاز شما : ]